Kể từ khi lệnh cấm trục xuất nhà ở toàn tiểu bang California kết thúc vào tháng Mười, Hạt Santa Clara đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng các vụ kiện đòi lại nhà từ phía chủ nhà. Bức tranh về tình hình này có thể gợi lên nhiều cảm xúc khác nhau, đôi khi là sự bất lực hay cô độc, như trong hình ảnh ảnh Nam Quay Lưng. Dữ liệu mới nhất cho thấy hàng trăm hộ gia đình đang phải đối mặt với nguy cơ mất chỗ ở chỉ trong vài tháng ngắn ngủi.
Theo thống kê từ Tòa án Thượng thẩm Hạt Santa Clara, đã có tổng cộng 365 vụ kiện trục xuất được nộp tại hạt này từ tháng Mười đến hết tháng Mười Một năm nay. Trong số đó, 292 vụ liên quan đến nhà ở dân cư, và 73 vụ là các doanh nghiệp thương mại.
Dù con số này vẫn thấp hơn đáng kể so với mức trung bình hàng năm trước đại dịch (khoảng 2.600 trường hợp mỗi năm), sự gia tăng sau khi lệnh cấm kết thúc là rõ ràng. “Làn sóng trục xuất lớn” được dự đoán sau ngày 30 tháng Chín vẫn chưa đạt đỉnh điểm. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng số lượng vụ kiện đang chất đống dần tại tòa án. Với ước tính hàng chục nghìn hộ gia đình trong quận còn nợ tiền thuê nhà, họ dự báo các trường hợp sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.
Bà Karen Kontz, luật sư giám sát hoạt động bào chữa trục xuất tại Tổ chức Luật sư của Thung lũng Silicon, chia sẻ: “Tôi có thể nói rằng nó ít xảy ra sóng thần hơn, nhưng nó đang tăng lên hàng tuần và chúng tôi đã thấy rất nhiều hồ sơ.” Theo bà Kontz, nền tảng pháp lý đã ghi nhận sự gia tăng trong tất cả các loại vụ trục xuất kể từ khi lệnh cấm kết thúc, bao gồm không trả tiền thuê nhà, cáo buộc gây rối, và các lý do không phải lỗi của người thuê như chủ nhà muốn đưa tài sản ra khỏi thị trường cho thuê.
Trong nhiều trường hợp, người thuê nhà tại Hạt Santa Clara đã không xuất hiện tại tòa để bảo vệ quyền lợi của mình. Theo hồ sơ tòa án, trong số 171 trường hợp trục xuất dân cư được kết thúc từ tháng Mười đến tháng Mười Một, có tới 118 trường hợp dẫn đến phán quyết vắng mặt (default judgment). Điều này có nghĩa là chủ nhà thắng kiện do người thuê không phản hồi hoặc không đến tòa. Đối mặt với tình huống này, đôi khi cảm giác cô lập lại ùa về, giống như khi nhìn ảnh quay lưng nam, một mình đối diện với vấn đề.
Ngoài ra, những người ủng hộ người thuê nhà còn ghi nhận sự gia tăng các trường hợp chủ nhà có hành vi bắt nạt hoặc quấy rối nhằm buộc người thuê rời đi một cách không chính thức – ngay cả khi chủ nhà biết rõ người thuê có đơn xin hỗ trợ thuê nhà đang chờ xử lý. Bà Kontz dẫn chứng: “Chúng tôi đã gặp một số trường hợp chủ nhà đe dọa sẽ kêu gọi nhập cư đối với những người không có giấy tờ, những người có đơn xin hỗ trợ thuê nhà đang chờ xử lý.” Bà Shanti Singh, giám đốc truyền thông và lập pháp của nhóm vận động Tenant Together, cũng xác nhận hành vi tương tự ở các thành phố khác, thậm chí cô đã phải khuyên nhủ mọi người đừng dọn đồ ra xe hơi để ở. Đối diện với những thách thức này, có những lúc người ta chỉ muốn xoay lưng lại, như trong hình ảnh quay lưng đẹp nam, để quên đi những khó khăn.
Các tổ chức trợ giúp pháp lý trên toàn tiểu bang hiện đang quá tải với các vụ trục xuất. Bà Singh cho biết thêm rằng một số vụ kiện phiền toái (nuisance lawsuits) đang bị chủ nhà lợi dụng như một cái cớ để đuổi người thuê nhà. Cùng với đó là sự gia tăng các trường hợp chủ nhà tự ý đuổi người thuê mà không tuân thủ quy trình pháp lý đã thiết lập. Người thuê nhà hoàn toàn có quyền chống lại những hành động này, nhưng điều đó vô cùng khó khăn – đặc biệt khi họ thiếu sự hỗ trợ pháp lý cần thiết. “Mọi người không cảm thấy thực sự được trao quyền để thực thi các quyền của họ,” bà Singh nhận xét. “Ra tòa trục xuất là một trải nghiệm thực sự đáng sợ đối với mọi người.” Trong bối cảnh căng thẳng này, những khoảnh khắc thư giãn đơn giản như chụp ảnh đầm sen dường như trở nên xa vời.
Đối với những người thuê nhà còn nợ tiền thuê nhà ở Quận Santa Clara, quy định yêu cầu họ phải trả ít nhất 25% số tiền nợ từ ngày 1 tháng Ba năm 2020 đến ngày 30 tháng Chín năm 2021. Một lựa chọn quan trọng khác là đăng ký tham gia chương trình hỗ trợ thuê nhà của tiểu bang, nơi phân phối ngân quỹ để trang trải tiền thuê cho cả người thuê và chủ nhà. Tại Hạt Santa Clara, đã có 18.129 hộ gia đình nộp đơn yêu cầu tổng cộng khoảng 265 triệu đô la hỗ trợ, trung bình mỗi hộ yêu cầu 12.832 đô la. Tuy nhiên, đến nay, mới chỉ có 5.802 hộ gia đình nhận được tiền, với tổng số ước tính là 75 triệu USD.
Những người thuê nhà đã nộp đơn xin giảm tiền thuê nhà nhưng chưa nhận được sẽ không thể bị trục xuất ngay lập tức, miễn là họ có thể chứng minh đơn của mình đang trong quá trình chờ xử lý. Tuy nhiên, nhiều người thuê nhà không hề biết về biện pháp bảo vệ quan trọng này. Khi đối mặt với những vấn đề phức tạp này, tìm kiếm sự kết nối là cần thiết, nhưng đôi khi áp lực khiến việc chụp ảnh nhóm lầy lội 8 người cũng trở nên khó khăn.
Ông Tom Skinner, một luật sư chuyên về nhà ở, cho rằng bức tranh tổng thể về tình hình trục xuất hiện nay khá tương đồng với thời điểm trước đại dịch. Ông nhấn mạnh rằng việc người dân có đại diện pháp lý tại tòa án trong hầu hết các vấn đề, bao gồm cả trục xuất, là một thách thức lớn.
Những người ủng hộ người thuê nhà đưa ra lời khuyên quan trọng: nếu đang đối mặt với việc bị đuổi khỏi nhà và đã có đơn xin giảm tiền thuê nhà đang chờ xử lý, hãy ở lại nhà của mình. Luật sư Kontz cho biết thêm, ngay cả khi có phán quyết chống lại người thuê tại tòa, vẫn có cơ hội nộp đơn xin cứu trợ thay vì chấp nhận rời đi. Nếu đơn xin hỗ trợ thuê nhà của họ được chấp thuận, họ có thể nộp đơn xin ở lại nhà, nhận hỗ trợ và phục hồi hợp đồng thuê. Đây là một biện pháp bảo vệ mới chưa từng có trước đây và bà Kontz nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mọi người cần nắm rõ thông tin này. Nó mang lại hy vọng ở lại nơi ở quen thuộc, khác với những cuộc gặp gỡ vui vẻ như khi ảnh đi cafe với bạn có thể mang lại cảm giác gắn kết.
Người thuê nhà và chủ nhà đang tìm kiếm thông tin chi tiết về việc hỗ trợ giảm tiền thuê nhà có thể truy cập trang web của tòa án để được hướng dẫn cụ thể. Việc nắm vững quyền lợi và các nguồn hỗ trợ là vô cùng cần thiết trong bối cảnh hiện tại.
Theo San José Spotlight